Naukowcy debatują teraz nad tym, co oznaczają nowe obrazy i czy stanowią one wyjątkowe odkrycie.
Najnowsze wiadomości dotyczące przestrzeni kosmicznej
Zespół naukowców z University of Minnesota opublikował 9 listopada w czasopiśmie “Nature” wyniki badań. Dzięki teleskopowi Hubble odkryli czerwonego supergiganta, który jest 500 razy większy od Słońca. Ale nie chodzi tylko o rozmiar i wiek gwiazdy, ale o metodologię użytą do jej znalezienia i obietnicę, jaką oferuje dla nauki o kosmosie.
“To pierwsze szczegółowe spojrzenie na supernową u zarania ewolucji wszechświata. Możemy teraz dowiedzieć się więcej o pojedynczej gwieździe urodzonej jakiś czas po Wielkim Wybuchu i porównać ją z innymi, młodszymi obiektami”
powiedział Patrick Kelly, profesor nadzwyczajny w Szkole Fizyki i Astronomii Uniwersytetu Minnesoty.
Naukowcy wykorzystali w swoim badaniu zaawansowane soczewkowanie grawitacyjne światła oraz spektroskopię. Wykorzystano teleskop Hubble oraz Large Binocular Telescope (LBT).
Co to jest gwiazda supernowa
“Starzejąca się” gwiazda wykryta przez Hubble może być w rzeczywistości supernową. Termin, którego naukowcy używają do opisania zjawiska, w którym masywna gwiazda (ponad osiem mas Słońca) dramatycznie zwiększa swoją jasność od czterech do ośmiu razy, a następnie powoli zanika. Ten fajerwerk pokazuje się u niektórych gwiazd pod koniec ich cyklu życia. W ten sposób przechodzą w gwiazdę neutronową, w czarną dziurę, a niektóre nie pozostawiają po sobie nic. Supernowe są aktywnie zaangażowane w ewolucję Wszechświata i dlatego służą jako jedno z najważniejszych narzędzi do jej badania.
Wybuchy supernowych produkują promienie kosmiczne, wpływają na gaz międzygwiazdowy i powstawanie młodych gwiazd. Wzbogacają też środowisko w pierwiastki chemiczne, w tym ciężkie, a to jest warunkiem powstania życia na planetach podobnych do Ziemi. Dzięki nim odkryto ciemną energię i przyspieszoną ekspansję Wszechświata.
Co sekundę w widzialnej części Wszechświata dochodzi do co najmniej 60-80 wybuchów supernowych. Dzięki mapom gwiezdnego nieba wbudowanym w ogólnodostępną pamięć komputerową i narzędziom, odkrywanie supernowych stało się dla naukowców procesem rutynowym. Ale co jeśli mówimy o gwieździe, która zapadła się miliardy lat temu, miliardy lat świetlnych od nas, gdzie jeden rok świetlny to około 9,46 biliona kilometrów?
“Hubble” i Duży Teleskop Lornetkowy
Naukowcy z University of Minnesota wykonali w swoich badaniach trzy zdjęcia supernowej, rekonstruując proces jej chłodzenia. Supernowa ta nie ma nazwy i znajduje się w odległej gromadzie galaktyk Abell 370. Eksplodowała dwa miliardy lat po Wielkim Wybuchu, czyli jakieś 11,5 miliarda lat temu. Jej progenitorem był czerwony supergigant 530 razy większy od Słońca. I jest 60 razy dalej niż jakakolwiek supernowa widziana teleskopami z Ziemi.
Odkrycie tych obiektów (z supernową “na pierwszym planie”) nie jest zwykłym wydarzeniem. Zwłaszcza dla teleskopu Hubble, który został wystrzelony jeszcze w 1990 roku. Daleko mu do nowości, ale ma świetną zdolność rozdzielczą i przyzwoitą optykę skupiającą. W tym celu nazywa się go kamerą kosmiczną. Ale jego możliwości są dosłownie zwiększone przez sam wszechświat. Optyka teleskopu działa lepiej pod wpływem soczewkowania grawitacyjnego – efektu “rozszerzania się” ciał kosmicznych pod pewnym kątem od teleskopu.
“Soczewka grawitacyjna działa jak naturalne szkło powiększające i ośmiokrotnie powiększa moc Hubble”
powiedział Patrick Kelly, profesor nadzwyczajny w Szkole Fizyki i Astronomii Uniwersytetu Minnesoty.
Po współpracy z “Hubble”, Wielki Teleskop Lornetkowy pomógł w badaniu tajemniczej supernowej. Dzięki niemu naukowcy byli w stanie zidentyfikować kilka szczegółowych obrazów czerwonego supergiganta. Odkrycie to zostało połączone z innym, dokonanym przez tych samych naukowców w 2014 roku. Doprowadziło to do wniosku, że supernowe we wszechświecie są jak dzikie zwierzęta w Czerwonej Księdze. Ich liczba maleje.
Ewolucja gwiazd
Naukowcy byli zaskoczeni wielkością czerwonego supergiganta z galaktyki Abell 370, ponieważ wybuchy supernowych znane są z uwalniania ogromnych ilości energii i promieniowania. W przypadku supernowej o takich rozmiarach ilość energii musiała być znacznie większa. Naukowcy doszli do wniosku, że wybuch tej gwiazdy mógł wpłynąć na kierunek, w którym ewoluował wszechświat. Naukowcy zauważają, że wyciągnięcie jakichkolwiek ostatecznych wniosków jest po prostu niemożliwe, ponieważ tak naprawdę po raz pierwszy mieli okazję szczegółowo zbadać supernową w bardzo wczesnym okresie ewolucji wszechświata.
